Anouk

Erik de Zwart kon het zo mooi zeggen op de radio. ‘De plaat, en zijn verhaal.’ Met die mooi getimede pauze na ‘de plaat’. In die rubriek, die een tijdje in de Top 40-uitzendingen zat, legde Erik uit waar een liedje uit de lijst eigenlijk over ging. Tenminste: hij vertaalde de tekst in het Nederlands. Dat is wat anders dan ‘het verhaal’ erachter uitleggen. To Get Her Together is een plaat met een verhaal. Er staan liedjes op die gaan over een relatie die stuk loopt. Over twijfels, over verdriet, over woede. De manier waarop Anouk ‘Cheater’ zingt in de single ‘Down and Dirty’, daarvoor heb je Erik de Zwart niet nodig. Inmiddels weet iedereen wie daarmee bedoelt wordt. Dat verhaal is duidelijk. Pijnlijk duidelijk. To Get Her Together heeft ook nog een ander verhaal. Waar Anouk ook moeite mee heeft om dat uit te leggen. Ze heeft er handen en voeten voor nodig. Ze moet ervoor neuriën, onzinteksten brabbelen. En als ze dat allemaal doet, zitten tegenover haar gelauwerde producers. Neem Ryan Leslie. Een zanger die ook als producer werkt voor onder meer Mary J. Blige. Neem Reggie ‘Syience’ Perry, die muziek maakte voor John Legend en Jay-Z. Die mannen laten beats horen aan een blonde zangeres uit Holland. Ze is een credits-spotter, een muzieknerd. Iemand die binnen een paar tellen hoort of het wat is, die beat. Of ze er wat mee kan. Mannen als Leslie en Perry zijn, zoals Anouk het zelf omschrijft, ‘in shock’ als die blonde storm in de stoel naast ze zo bezig is. Het wordt nog gekker: Anouk wil een beat niet gebruiken, nee: ze wil zich erdoor laten inspireren. Ze neemt die beat mee, en ze gaat ermee aan de slag. Ze maakt er een tekst bij. Soms heeft ze al een woord bedacht op een bepaalde plek en gaat ze iets bedenken zodat dat woord daar kan blijven staan. De beat gaat door mangel. En dan stuurt ze het nummer terug met de vraag: vind je het wat? Vóel je het? De reactie van Ryan Leslie: ‘Is dit mijn nummer?! Ongelooflijk!’ Anouk heeft veel liedjes geschreven die begonnen op piano. Of gitaar. Later, dankzij haar ex-man Remon ‘The Anonymous Mis’ Stotijn, hoorde ze beats ‘waar ik een melodie op kon zingen. Zo leerde ik een hele andere kant van mezelf kennen. Met dit nieuwe album wilde ik die kant nog een keer op. Schrijven met mensen die niet gewend zijn om zo te schrijven. Ryan, Reggie maar ook Reverse, een Nederlandse hiphop-producer. Jongens die fantastische songs maken, maar soms wat hulp kunnen gebruiken bij de akkoordenschema’s. Alle beatmakers vonden het spannend om op deze ongebruikelijke manier samen te schrijven. Zij wilden begrijpen wat ik ze probeerde duidelijk te maken, ze wilden horen wat ik hoorde in mijn hoofd.’ De Zweedse producers Tore Johansson en Martin Gjerstad begrijpen inmiddels heel goed wat Anouk in haar hoofd heeft. Vandaar dat zij ze er opnieuw bij wilde hebben, na de goede ervaringen met de opnames van For Bitter or Worse. ‘Ik heb ze aangezet om ook beats te gaan maken. Dat durfden ze eerst niet. Ze dachten dat ze dat niet konden. Maar ik wist dat ze het wel konden.’ Luister naar het intro van To Get Her Together. Luister naar Any Younger. En óf die Zweden een beat kunnen maken. Luister nog eens goed naar Any Younger. Ja, dat funkt hard. Maar luister naar die tekst! Hier steekt iemand enorm de draak met zichzelf. ‘De tekst was er in twee minuten, toen Tore met de titel aan kwam. Het is lachen om het cliché dat je bent geworden. Je wordt ouder, dat is wat je aan jezelf merkt. En daar moet je toch de humor van inzien.’ Het is een van de liedjes van Anouk die het in zich hebben om uit te groeien tot een strijdkreet. Tot een nummer waarvan fans zeggen: dat ben ik! Anouk schreef zulke nummers als eerder. One Word bijvoorbeeld: ‘I close my eyes/And imagine you’re here. Did it all seem so hopeless?/Given the chance/I would ask/Forgive me.’ Het is een nummer wat gedraaid wordt op begrafenissen. Een liedje waarbij wordt gemijmerd, herdacht, waarbij tranen worden verbeten. Lost, ook al zo’n nummer. Over wie het gaat, het doet er niet meer toe. Het is toegeëigend door anderen. Anouk heeft zich ook een nummer toegeëigend: Onderweg, van Abel. Dat liedje uit het jaar 2000, met die clip met Birgit Schuurman in de bus. Dat liedje dat wordt gezongen door die jongen (Joris Rasenberg) met die Brabantse tongval. Een nummer zonder refrein. ‘Een van de allermooiste Nederlandstalige nummers ooit’, zegt Anouk. ‘Waanzinnige melodie. Prachtige stem. Schitterende tekst. Dat nummer pakte me gelijk toen ik het voor het eerst op de radio hoorde. Zo jammer dat het alleen maar in Nederland een hit is geworden, ik wil wel helpen om het ook over de grens bekend te maken. Vertalen kan niet, het nummer is goed zoals het is. Ik heb er met What Have You Done mijn versie van gemaakt, met mijn verhaal.’ Haar verhaal. Er zijn momenten dat Anouk niet naar haar plaat kan luisteren. Dan komt het verhaal te hard binnen. ‘Op papier kan ik het vaak beter kwijt dan in een gesprek. Ik hoor mezelf soms iets zingen en dan denk ik: wow, waar komt dat vandaan? Nummers op deze plaat gaan niet alleen over de afgelopen anderhalf jaar. Ook over dingen en gevoelens van vele jaren daarvoor. Ik ben niet zweverig, totaal niet. Maar liedjes werken wel therapeutisch.’ Ze maakt er een grapje van: ‘Het verschilt per dag of ik naar deze plaat kan luisteren. Het ligt aan mijn hormoonspiegel.’ To Get Her Together zal voor iedereen een plaat met een eigen verhaal worden. Over dat gekke dansje op Any Younger. Over de tranen bij What Have You Done, de gebalde vuisten bij Better Off Alone en het inzicht dat I’m a Cliché bood. Of, waarom niet, over die keer dat het inderdaad nogal smerig werd tijdens Down and Dirty. En dat je daar een foto van maakte, en die de wereld in twitterde. Maar da’s weer een heel ander verhaal. To Get Her Together is 20 mei 2011 uitgekomen in Nederland & België